::بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» ::


بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» مدتی است که برای ساختمان سازی در تهران و در آپارتمان های بلند به دلیل سبکی و کم هزینه بودن مورد استقبال انبوه سازان قرار گرفته است. این بلوک ها در دو نوع «قابل اشتعال» و «غیر قابل اشتعال» در بازار عرضه می شوند. وزن هر قطعه بلوک سیمانی که در ساختمان سازی به کار می رود، ۱۵ کیلوگرم است، در حالی که وزن بلوک های یونولیتی بسیار ناچیز است و تا اندازه بسیار زیادی موجب پایین آوردن وزن ساختمان می شود. با وجود پوشش نسوزی که زیر و روی این بلوک را محصور کرده است، در صورت آتش سوزی در ساختمان، این بلوک ها تنها تا ۲۰ دقیقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند. ایمنی اماکن مسکونی در برابر حریق و حادثه از جمله مواردی است که باید از نظر ایمنی شهری مورد توجه قرار گیرد. در ایمنی یک ساختمان موارد زیادی نقش دارد که می توان به مصالح به کار رفته در آن به عنوان یکی از مهم ترین موارد اشاره کرد.

معاون امور عملیاتی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران در این باره می گوید: بسیاری از مهندسین معمار بلوک زلزله، عایق بندی و افت صدا در ساختمان سازی به کار می برند و این یونولیت ها به دلیل کم حجم بودن و هزینه پایین در قسمت های مختلف ساختمان و به خصوص در کف سقف ها به کار برده می شوند. ولی مواد شیمیایی به کار رفته در این بلوک ها غیر استاندارد و بسیار زیان آور است.


مقدمه:


گویا سازمان آتش نشانی، غیراستاندارد و خطرناک بودن این بلوک ها را طی مکاتباتی به وزارت مسکن و مرکز تحقیقات مسکن اعلام کرد تا جلوی کاربرد و استفاده آن در ساختمان سازی گرفته شود. ولی طی در چند سال اخیر شاهد خسارات مالی و جانی ناشی از استفاده از این بلوک ها بوده ایم.
بلوک های «پلی استایرن» به دلیل سبکی وزن خود، وزن نهایی ساختمان را کم می کنند، به همین دلیل در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های مذکور نقش باروری ندارند و به همین دلیل در برابر زلزله ایمن هستند. اما این بلوک ها، در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست می دهند و تنها اشکال این بلوک ها، کمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری آنها است. در صورتی که از جنس مرغوب این بلوک ها در ساختمان سازی استفاده شود، در برابر آتش مقاوم تر خواهند بود. 

 

ممنوع یا مجاز:

سعید بختیاری عضو هیأت علمی «مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن» در خصوص کاربرد این بلوک ها در ساختمان سازی می گوید: هنوز ما تجربه لازم و کافی در زمینه استاندارد بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» نداریم و چون به نتیجه قطعی در این زمینه نرسیده ایم، نمی توانیم ادعا کنیم کاربرد این مصالح در تمامی ساختمان ها ممنوع و یا مجاز است و در حال حاضر استانداردها، ضوابط، تجهیزات و آزمایشگاه های مربوط به استاندارد کردن این بلوک ها فراهم شده است.
در ایران نه تنها این نوع از مصالح ساختمانی بلکه تعداد بی شماری از مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از استانداردهای اجباری برخوردار نیستند و همچنان در ساختمان سازی به کار می روند.
با توجه به بحران خیز بودن تهران در ساختمان سازی نباید از بلوک های قابل اشتعال استفاده شود و نوع غیرقابل اشتعال این بلوک ها نیز با رعایت ضوابط محدود شود تا از حریق های گسترده در ساختمان ها جلوگیری شود. همچنین انبار و نگهداری این مواد به دلیل واکنش هایی که ممکن است داشته باشند، بسیار خطرناک است و تاکنون شاهد مواردی از حریق انبار این بلوک ها بوده ایم.
جالب اینکه این بلوک ها برخلاف تصور و ذهنیت برخی از کارشناسان، به دلیل یکپارچه نبودن در برابر ضربه کوبه ای اثرات مثبت ندارند و بر عکس در تقویت صدا اثرگذار خوبی هستند.

 

 تردید در عایق بودن

یک مقام مسئول در موسسه استاندارد نیز در خصوص وضعیت استاندارد بلوک های «پلی استایرن» گفت: تدوین استاندارد این بلوک های ساختمانی به دلیل تایید خطرناک و سمی بودن، در اولویت کاری برنامه های این موسسه قرار گرفته است.
او می گوید: نشست ها و جلسات متعددی در خصوص بررسی این موضوع تاکنون با حضور موسسه استاندارد، وزارت مسکن و وزارت صنایع در مرکز تحقیقات وزارت مسکن برگزار شده است و در جلسه نهایی که به همین منظور در اوایل خرداد ماه سال جاری در این مرکز تشکیل شد، تصمیمات قطعی و نهایی در خصوص اجباری شدن استاندارد بلوک های «پلی استایرن» گرفته و اعلام شد.
این مقام مسئول در موسسه استاندارد افزود: در صورت اجباری شدن استاندارد این بلوک ها، وزارت مسکن اخطار لازم را به کلیه سازمان های درگیر با کاربرد این مصالح خواهد داد تا جلوی استفاده و کاربرد این بلوک ها گرفته شود.
مسئول گروه کارشناسان صوت مرکز تحقیقات وزارت مسکن نیز در خصوص کاربرد بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» در ساختمان با انگیزه کاهش و افت صدا می گوید: این بلوک ها نمی توانند تاثیری در کاهش صدا داشته باشند اگر چه در ساخت این بلوک ها یونولیت به کار رفته است ولی تنها به این دلیل نمی تواند عایق صوت باشد و شاهدیم که به راحتی صدا را از خود عبور می دهند. برای کاهش صوت به چگالی نیاز است و بلوک های سیمانی از چگالی بالایی برخوردار هستند. یونولیت جاذب صوتی بهتری نسبت به بتون است و عایق صوت برتری محسوب نمی شود و به همین دلیل یونولیت به تنهایی تاثیری در افت صوت ندارد.
به گفته کارشناسان تنها در صورتی که بین دیوار دو جداره یونولیت به کار رود، افت صوتی افزایش می یابد.
همچنین عایق های حرارتی هم به تنهایی عایق صوت نیستند و در صورتی که داخل سیستم قرار بگیرند، می توانند موجب کاهش صوت شوند.

بلوک پلی استایرن و نکات ایمنی



 بلوک پلی استایرن و نکات ایمنی

1- تنها استفاده از انواع دیرسوز بلوک پلی استایرن مجاز است و استفاده از انواع معمولی پلی استایرن در ساختمان مجاز نیست.

2- بر خلاف تصور عمومی،انواع دیرسوز بلوک پلی استایرن نیز در صورت برخورد مستقیم با آتش مشتعل می شوند و می توانند به گسترش حریق کمک کنند.بنابراین برای حفظ از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه شعله احتمالی با بلوک لازم است که زیر سقف به وسیله مناسب می توان موارد زیر را نام برد:اندود گچ یا پوشش های پایه گچی محافظت کننده در برابر آتش به ضخامت حداقل 5/1 سانتی متر به نحو مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه مهار شده باشد.

3- بلوک سقفی بلوک پلی استایرن در دمای 95 درجه سانتی گراد به سرعت جمع می شود. بنابر این اتصال مستقیم اندود یا پوشش به بلوک پلی استایرن یا هر شکل هندسی ( اعم از معمولی یا دارای انواع شیار) به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه صحیح نبوده و خطرناک است.حتماً باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها تیرچه ها ( نظیر سیستم رابیتس ) استفاده شود.

4- از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل ( مانند دیوار بین آپارتمانهای مسکونی یا واحدهای تجاری،اداری مستقل وغیره) در هر ساختمان باید مطابق آیین نامه های مربوط دارای مقاومت مربوط در برابر آتش باشند،این دیوارها باید از لایه بلوک های پلی استایرن عبور کرده و تا زیر سقف سازه ای ( یعنی زیر تیرچه یا بتن ) امتداد داشته باشند،به گونه ای که بلوک های پلی استایرن به گونه ای که بلوک های پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشد.در غیر این صورت وقوع یک آتش سوزی در یک واحد می تواند پس از مدتی به سرعت به واحدهای مجاور گسترش یافته و کل ساختمان را دچار خطر جدی کند.

5- بلوک های پلی استایرن منبسط شده در محل گارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال ( نظیر رنگ،حلال یا زباله های قابل اشتعال ) نگهداری شوند.در محل انبار اصلی بلوک ها در گارگاه ساختمانی حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار اصلی جلوگیری شود.

6- استفاده از بلوک های با مقاومت کم ممکن است باعث شکست بلوک در حین اجرا و ایجاد خطرات جانی شود.تولیدات دارای دانسیته خیلی کم از این نظر خطرناک هستند.

7- عرض لبه نشیمن مناسب برای بلوک های پلي استايرن در محل قاعده 2-27 و 2+27 میلی متر است.از آنجایی که زیاد بودن عرض نشیمن در مقایسه با بلوک هاب سفالی و بتنی سبب کاهش عرض موثر جان تیرچه بتنی می شود،لذا برای جبران آن توصیه می شود عرض فوندوله تیرچه در هنگام ساخت حداقل برابر 14 سانتی متر در نظر گرفته شود.

8- رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع و قاعده 5 سانتی متر به منظور تسهیل بتن عبور بتن به داخل تیرچه ها ضروری است.

9- بلوک ها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند.سطح بلوک باید نسبتاً صاف باشد و بین دانه های پلی استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.

10- تعیین طول بلوک ها و تقسیم بندی آنها روی پلان سقف ها باید به گونه ای باشد که حداقل طول برش خورده 30 سانتی متر محدود شود.استفاده از بلوک با طول کمتر از 30 سانتی متر در سقف مجاز نیست.

11- به همگان توصیه می شود تهیه بلوک های پلی استایرن از کارخانجات دارای گواهینامه فنی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن صورت گیرد.این کارخانجات ملزم به ارایه محصول مهردار با ارایه مشخصات فنی هستند.

12- رعایت مشخصات فنی مذکور در فوق توسط مراجع قانونی الزامی شده است و عدم رعایت آنها می تواند ایمنی جانی و مالی شهروندان را با خطر مواجه نماید.بدیهی است که مجریان ساختمان و مهندسین ناظر در مورد رعایت نکاتت ایمنی مذکور در فوق مسول بوده و انتظار می رود بر رعایت آنها به نحو شایسته نظارت نمایند.

ضوابط فنی در خصوص پلی استایرن درسیستم سقف تیرچه بلوک( یونولیت های معروف) بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش ، رواداری های ابعادی ، مقاومت مصالح )که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد) شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و محافظتهای صحیح بهره گیری گردد. بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش ، رواداری های ابعادی ، مقاومت مصالح )که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد) شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و محافظتهای صحیح بهره گیری گردد.
بدیهی است که سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط ، مانند سایر سیستم های ساختمانی به طور کامل با مقررات ملی ساختمان و کلیه ضوابط و آئین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید. -1 الزامات ایمنی در برابر آتش 1-1 تنها استفاده از انواع کند سوز شده بلوک پلی استایرن منبسط شده مجاز بوده و استفاده از انواع غیر کند سوز ممنوع است.تولیدکنندگان موظف می باشند مدارک لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع کند سوز شده برای تولید بلوک را به شرح زیر ارائه نمایند: الف – مواد اولیه (پودر پلی استایرن منبسط شده محصول کارخانجات پتروشیمی) باید از نوع کند سوز باشد. در این زمینه باید مدارک فنی معتبر از کارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد. مدارک فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واکنش در برابر آتش را بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی ، در یکی از گروه های زیر نشان دهد. گروهD (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد EN13501-1 گروه B-1 (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد DIN 4102 تیپA مطابق با استاندارد BS3837-1 گروهA مطابق با استاندارد ASTME 84 ب- اخذ گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن دال بر کند سوز بودن محصول مطابق با شرایط ذکر شده در بند الف . 2-1 برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود . پوشش باید به تیرها و تیرچه ها متصل و مهار گردد. اتصال مستقیم به بلوک پلی استایرن ( مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی ) به تنهایی قابل قبول نیست انواع پوششهای مورد پذیرش به شرح زیر می باشند: * پوشش گچ یا پوششهای محافظ پایه گچ – پرلیت یا گچ – ورمیکولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل 1.5 سانتی متر که به نحو مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه ای مهار شده باشد. 3-1 اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی ) اعم از معمولی یا دارای انواع شیار ( به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا" باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه ها (نظیر سیستم راپیتس) استفاده شود. لذا تولید کنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصرف کنندگان که مغایر با این موضوع باشد ، خودداری نمایند. 4-1 از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل ) مانند دیوار بین آپارتمان های مسکونی یا واحد های تجاری ، اداری مستقل و غیره ) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند . این دیوارها باید از لایه بلوکها ی پلی استایرن عبور کرده و تا سقف سازه ای ) یعنی زیر تیرچه یا بتن ( امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود به گونه ای که بلوکهای پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده اند ، جلوگیری گردد. 5-1 انبار کردن بلوکها در کارگاه ساختمانی : بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها ، حلالها یا زباله های فابل اشتغال ) نگهداری شوند .
محل نگهداری باید به گونه ای باشد که از احتمال ریزش یا تماس براده های داغ یا جرقه های ناشی از جوشکاری یا هر گونه شی ، داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود.محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار انبار اصلی جلوگیری شود. 6-1 توصیه می گردد که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از 60 متر مکعب خودداری شود . در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از 60 متر مکعب ، بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر 60 متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد. 7-1 کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هر گونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است . تعدادی کپسول آتش نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها پیش بینی گردد. ٢- الزامات مکانیکی 2-1 حداقل مقاومت بلوکهای تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلو گرم به ازای هر 30 سانتی متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر 7 سانتی متر در وسط بلوک اعمال شود.
 تذکر : آزمایشها نشان می دهند که به علت تفاوتهای موجود در مواد اولیه و فرآیند تولید چگالی دقیقی برای کسب مقاومت مذکور در فوق نمی توان مشخص کرد با این وجود به عنوان یک راهنمای کلی انتظار می رود که در صورت تولید مناسب ، بلوکهای با عرض 50 و ارتفاع 25 سانتی متر با دانسیته حدود 14-13کیلوگرم بر متر مکعب مقاومت مورد نظر کسب شود . ضمنا" با فرض شرایط یکسان از نظر مواد اولیه ، فرایند تولید و ضخامت بلوک ، هر چه که عرض بلوک افزایش یافته یا ارتفاع آن کاهش یابد، به چگالی بیشتری برای کسب مقاومت لازم نیاز خواهد بود. 2-2 لازم است تا کارخانجات تولید کننده بلوک سقفی از جنس پلی استایرن منبسط شده دارای آزمایشگاه حداقل برای کنترل رواداری های ابعادی و باربری بلوک باشند در این آزمایشگاه باید باربری بلوکها با استفاده از جک با بار معادل 200 کیلو گرم و بصورت نواری بر روی بلوکهای به طول 30 سانتی متر مورد آزمایش قرار گیرد (مطابق شکل زیر) بلوکی که به این شکل آزمایش می شود ، نباید دچار هیچگونه شکست یا گسیختگی گردد. 3-2 استفاده از بلوکهای با طول کمتر از 30 سانتی متر ممکن است خطر شکست بلوک را در پی داشته باشد.لذا به مصرف کنندگان توصیه می شود از به کار بردن بلوکهای با طول کمتر خودداری نمایند. همچنین هر گونه تولید و یا ارائه بلوکهای به طول کمتر از 30 سانتی متر به مصرف کنندگان ممنوع است. 4-2 استفاده از بلوک های توخالی با طول کمتر از بلوک کامل (برش آن به قطعات کوچکتر از یک بلوک کامل) ممنوع است. 5-2 برای بلوک های دارای حفره که درابتدا و انتهای دهانه یا در مجاورت پلهای اصلی یا در مجاورت تیرهای عرضی و یا در محلی که امکان ورود بتن به داخل حفره ها وجود داشته باشد قرار می گیرند به منظور جلوگیری از سنگین شدن سقف و هدر رفتن بتن باید تمهیدات لازم برای بستن حفره های بلوک به وسیله در پوشها با پر کننده های مناسب به نحو مطمئن به عمل آید تا از ورود بتن به داخل آن جلوگیری شود و یا اصولا" در این قسمتها از بلوک های توپر استفاده شود. ٣- الزامات ابعادی 1-3 عرض لبه نشیمن بلوکها در محل قاعده باید ±2 27 میلی متر باشد. 2-3 رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع 5 و قاعده 5 سانتی متر الزامی است. 3-3 حداکثر رواداری طول ، عرض و ضخامت بلوک از مقدار اسمی اعلام شده به شرح زیر باشد. طول بلوک در هر نقطه حداکثر 5± میلی متر به ازای هر متر طول اسمی بلوک و عرض بلوک حداکثر ±3میلی متر با عرض اسمی بلوک می تواند تفاوت داشته باشند. ضخامت هیچ نقطه اندازه گیری شده از بلوک نباید بیش از 5± میلی متر با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد. 4-3 کلیه لبه های بلوک ) به غیر از محلهای پخی در لبه های فوقانی ( باید گونیا باشند. رواداری مجاز برای انحراف از گونیا بودن لبه های طولی و عرضی حداکثر 5±میلی متر به ازای هر 1000 میلی متر طول یا عرض نمونه می باشد حداکثر انحراف از گونیا بودن لبه ضخامت 3± میلی متر می باشد. ۴- مشخصات ظاهری 1-4 بلوکها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند سطح بلوک باید نسبتا" صاف باشد و بین دانه های پلس استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد. 2-4 لازم است تا نام تولید کننده ، کند سوز بودن محصول ، ابعاد بلوک ) طول ، عرض و ضخامت ( و حداقل چگالی بلوک بر روی تمام بلوکهای تولیدی کارخانه حک یا چاپ یا برچسب شود.در صورت استفاده از چاپ یا برچسب این کار باید به نحو تثبیت شده صورت گیرد به گونه ای که امکان پاک شدن یا برآمدن ساده در حین نقل و انتقال یا سوء استفاده توسط افراد وجود نداشته باشد

توضیحی بر ضوابط فنی بلوکهای پلی استایرن

بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش ، رواداری های ابعادی ، مقاومت مصالح )که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد) شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و محافظتهای صحیح بهره گیری گردد.

بدیهی است که سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط ، مانند سایر سیستم های ساختمانی به طور کامل با مقررات ملی ساختمان و کلیه ضوابط و آئین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید.


1 الزامات ایمنی در برابر آتش


1-1 تنها استفاده از انواع کند سوز شده بلوک پلی استایرن منبسط شده مجاز بوده و استفاده از انواع غیر کند سوز ممنوع است.تولیدکنندگان موظف می باشند مدارک لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع کند سوز شده برای تولید بلوک را به شرح زیر ارائه نمایند:


الف – مواد اولیه (پودر پلی استایرن منبسط شده محصول کارخانجات پتروشیمی) باید از نوع کند سوز باشد.


در این زمینه باید مدارک فنی معتبر از کارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد. مدارک فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واکنش در برابر آتش را بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی ، در یکی از گروه های زیر نشان دهد.


گروهd (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد en13501-1


گروه b-1 (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد din 4102


تیپa مطابق با استاندارد bs3837-1


گروهa مطابق با استاندارد astme 84


ب- اخذ گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن دال بر کند سوز بودن محصول مطابق با شرایط ذکر شده در بند الف .


2-1 برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود . پوشش باید به تیرها و تیرچه ها متصل و مهار گردد. اتصال مستقیم به بلوک پلی استایرن ( مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی ) به تنهایی قابل قبول نیست انواع پوششهای مورد پذیرش به شرح زیر می باشند:


* پوشش گچ یا پوششهای محافظ پایه گچ – پرلیت یا گچ – ورمیکولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل 1.5 سانتی متر که به نحو مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه ای مهار شده باشد.


3-1 اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی ) اعم از معمولی یا دارای انواع شیار ( به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا" باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه ها (نظیر سیستم راپیتس) استفاده شود. لذا تولید کنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصرف کنندگان که مغایر با این موضوع باشد ، خودداری نمایند.


4-1 از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل ) مانند دیوار بین آپارتمان های مسکونی یا واحد های تجاری ، اداری مستقل و غیره ) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند . این دیوارها باید از لایه بلوکها ی پلی استایرن عبور کرده و تا سقف سازه ای ) یعنی زیر تیرچه یا بتن ( امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود به گونه ای که بلوکهای پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده اند ، جلوگیری گردد.


5-1 انبار کردن بلوکها در کارگاه ساختمانی : بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها ، حلالها یا زباله های فابل اشتغال ) نگهداری شوند . محل نگهداری باید به گونه ای باشد که از احتمال ریزش یا تماس براده های داغ یا جرقه های ناشی از جوشکاری یا هر گونه شی ، داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود.محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار انبار اصلی جلوگیری شود.


6-1 توصیه می گردد که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از 60 متر مکعب خودداری شود . در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از 60 متر مکعب ، بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر 60 متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.


7-1 کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هر گونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است . تعدادی کپسول آتش نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها پیش بینی گردد.


٢- الزامات مکانیکی


2-1 حداقل مقاومت بلوکهای تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلو گرم به ازای هر 30 سانتی متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر 7 سانتی متر در وسط بلوک اعمال شود.


تذکر : آزمایشها نشان می دهند که به علت تفاوتهای موجود در مواد اولیه و فرآیند تولید چگالی دقیقی برای کسب مقاومت مذکور در فوق نمی توان مشخص کرد با این وجود به عنوان یک راهنمای کلی انتظار می رود که در صورت تولید مناسب ، بلوکهای با عرض 50 و ارتفاع 25 سانتی متر با دانسیته حدود 14-13کیلوگرم بر متر مکعب مقاومت مورد نظر کسب شود . ضمنا" با فرض شرایط یکسان از نظر مواد اولیه ، فرایند تولید و ضخامت بلوک ، هر چه که عرض بلوک افزایش یافته یا ارتفاع آن کاهش یابد، به چگالی بیشتری برای کسب مقاومت لازم نیاز خواهد بود.


2-2 لازم است تا کارخانجات تولید کننده بلوک سقفی از جنس پلی استایرن منبسط شده دارای آزمایشگاه حداقل برای کنترل رواداری های ابعادی و باربری بلوک باشند در این آزمایشگاه باید باربری بلوکها با استفاده از جک با بار معادل 200 کیلو گرم و بصورت نواری بر روی بلوکهای به طول 30 سانتی متر مورد آزمایش قرار گیرد (مطابق شکل زیر) بلوکی که به این شکل آزمایش می شود ، نباید دچار هیچگونه شکست یا گسیختگی گردد.




3-2 استفاده از بلوکهای با طول کمتر از 30 سانتی متر ممکن است خطر شکست بلوک را در پی داشته باشد.لذا به مصرف کنندگان توصیه می شود از به کار بردن بلوکهای با طول کمتر خودداری نمایند. همچنین هر گونه تولید و یا ارائه بلوکهای به طول کمتر از 30 سانتی متر به مصرف کنندگان ممنوع است.


4-2 استفاده از بلوک های توخالی با طول کمتر از بلوک کامل (برش آن به قطعات کوچکتر از یک بلوک کامل) ممنوع است.


5-2 برای بلوک های دارای حفره که درابتدا و انتهای دهانه یا در مجاورت پلهای اصلی یا در مجاورت تیرهای عرضی و یا در محلی که امکان ورود بتن به داخل حفره ها وجود داشته باشد قرار می گیرند به منظور جلوگیری از سنگین شدن سقف و هدر رفتن بتن باید تمهیدات لازم برای بستن حفره های بلوک به وسیله در پوشها با پر کننده های مناسب به نحو مطمئن به عمل آید تا از ورود بتن به داخل آن جلوگیری شود و یا اصولا" در این قسمتها از بلوک های توپر استفاده شود.


٣- الزامات ابعادی


1-3 عرض لبه نشیمن بلوکها در محل قاعده باید ±2 27 میلی متر باشد.


2-3 رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع 5 و قاعده 5 سانتی متر الزامی است.


3-3 حداکثر رواداری طول ، عرض و ضخامت بلوک از مقدار اسمی اعلام شده به شرح زیر باشد.


طول بلوک در هر نقطه حداکثر 5± میلی متر به ازای هر متر طول اسمی بلوک و عرض بلوک حداکثر ±3میلی متر با عرض اسمی بلوک می تواند تفاوت داشته باشند.


ضخامت هیچ نقطه اندازه گیری شده از بلوک نباید بیش از 5± میلی متر با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد.


4-3 کلیه لبه های بلوک ) به غیر از محلهای پخی در لبه های فوقانی ( باید گونیا باشند. رواداری مجاز برای انحراف از گونیا بودن لبه های طولی و عرضی حداکثر 5±میلی متر به ازای هر 1000 میلی متر طول یا عرض نمونه می باشد حداکثر انحراف از گونیا بودن لبه ضخامت 3± میلی متر می باشد.


۴- مشخصات ظاهری


1-4 بلوکها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند سطح بلوک باید نسبتا" صاف باشد و بین دانه های پلی
استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.

2-4 لازم است تا نام تولید کننده ، کند سوز بودن محصول ، ابعاد بلوک ) طول ، عرض و ضخامت ( و حداقل چگالی بلوک بر روی تمام بلوکهای تولیدی کارخانه حک یا چاپ یا برچسب شود.در صورت استفاده از چاپ یا برچسب این کار باید به نحو تثبیت شده صورت گیرد به گونه ای که امکان پاک شدن یا برآمدن ساده در حین نقل و انتقال یا سوء استفاده توسط افراد وجود نداشته باشد.

هشدار مدیر عامل سازمان آتش نشانی یزد در خصوص كاربرد بلوكهای یونولیتی (پلی استایرن )غیر استاندارد در


 

روند جایگزینی محصولات نوین در صنعت ساختمان سازی
یزدفردا -مهندس حیدری مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر یزد
اولین بار كه دیوار‌های قطور خشتی به فراموشی سپرده شدند وپنجره‌های چوبی با شیشه های رنگی جایشان را به آهن وآلومینیوم دادند. هر محله‌ا‌ی‌ برای خودش معماری داشت و هویتش را از هنر او می گرفت.اما وقتی عصر تیر آهن و بلوك سیمانی رسید همه جای شهر شبیه هم شد تا این زمان ترس بیشتر از زلزله بود چرا كه تیرآهن و سیمان به سنگینی فرو می ریزد.
ولی امروزوحشت دیگری ذهن‌ها را به خود مشغول كرده.به میمنت صنایع پتروشیمی كه روز به روز گسترش می یابند زندگی ما پر از پلاستیك و محصولات شیمیایی دیگر شده حالا چند وقتی‌است كه این محصولات مشتق از نفت به مصالح بناها هم نفوذ كرده و قرار است خشت زیر پایمان باشد و بر آن ییاساییم . فقط تا زمانی كه شعله‌ای به خانه‌ای نیفتد كه آنگاه ناگهان از سقف و دیوار خانه‌ها آتش میبارد !

خشت جدید(پلی استایرن و بلوكهای ساختمانی )
بلوك‌های یونولیتی«پلی استایرن»مدتی است كه برای ساختمان سازی دركشور و یزد و در آپارتمانهای بلند به خاطر مقاوم بودن در برابر زلزله، عایق‌بندی و تا حدی عایق صدا ، سبكی ،كم هزینه بودن مورد استقبال قرار گرفته است . این بلوكها در 2 نوع «قابل اشتعال» و «غیرقابل اشتعال» در بازار عرضه میشوند این ماده اگر در حضور مستقیم شعله آتش قرار نگیرد قادر است دمای غیرمستقیم تا 200 درجه سانتیگراد را نیز تحمل نماید.
.
وزن هر قطعه بلوك سیمانی كه در ساختمان سازی بكار میرود ، 15 كیلو گرم است ،در حالیكه وزن بلوكهای یونولیتی بسیار ناچیز است و تا اندازه بسیار زیادی موجب پایین آوردن وزن ساختمان میشود با وجود پوشش نسوزی كه زیر و روی این بلوك را محصور كرده است در صورت آتش سوزی در ساختمان این بلوكها تنها تا 20 دقیقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند . ایمنی اماكن مسكونی در برابر حریق و حادثه از جمله مواردی است كه باید از نظر ایمنی شهری مورد توجه قرار گیرد .
در ایمنی یك ساختمان موارد زیادی نقش دارد كه میتوان به مصالح بكار رفته در آن بعنوان یكی از مهمترین موارد اشاره كرد .
در چند سال اخیربه دلیل محاسن یاد شده بلوكهای پلی استایرن مورد استفاده قرارگرفته اند كه به موازات آن شاهد خسارات مالی و جانی ناشی از استفاده از این بلوك ها بوده ایم.بلوك های «پلی استایرن» به دلیل سبكی وزن خود،وزن نهایی ساختمان را كم میكنند،به همین دلیل در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند.بلوك های مذكور نقش باروری ندارند و به همین دلیل دربرابر زلزله ایمن هستند.اما این بلوك ها ،در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست می دهند و تنها اشكال این بلوك ها،كمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری انها است.در صورتی كه از جنس مرغوب این بلوك‌ها در ساختمان سازی استفاده شود،در برابر آتش مقاوم تر خواهند بود.

ممنوع یا مجاز
بختیاری عضو هیات علمی«مركز تحقیقات ساختمان و مسكن» در خصوص كاربرد این بلوك‌ها در ساختمان سازی به خبرنگار ایرنا گفت:هنوز ما تجربه لازم وكافی را در زمینه بلوك‌های یونولیتی«پلی استایرن»نداریم.و چون به نتیجه قطعی در این زمینه نرسیده‌ایم، نمی‌توانیم ادعا كنیم كاربرد این مصالح در تمامی ساختمانها ممنوع یا مجاز است و در حال حاضر استاندارد‌ها،ضوابط،تجهیزات وآزمایشگا‌ههای مربوط به استاندارد كردن این بلوكها فراهم شده است.
در ایران نه تنها این نوع از مصالح ساختمانی بلكه تعداد بیشماری از مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد كه از استاندارد‌های اجباری برخوردار نیستند و همچنان درساختمان سازی به كار میروند.
در ساختمان سازی نباید از بلوك‌های قابل اشتعال استفاده شود ونوع غیر قابل اشتعال این بلوكها نیز با رعایت ضوابط محدود شود تا از حریق ‌های گسترده در ساختمانها جلوگیری شود.
همچنین انبار و نگهداری این مواد به دلیل واكنش‌هایی كه ممكن است داشته باشند،بسیار خطرناك است و تا كنون شاهد مواردی از حریق انبار این بلوك‌ها بوده‌ایم.

تردید در عایق بودن
یك مقام مسؤل در موسسه استاندارد ملی نیز در خصوص وضعیت استاندارد بلوكهای«پلی‌استایرن»گفت:نشست ها و جلسات متعددی در خصوص بررسی این موضوع تا كنون با حضور موسسه استاندارد،وزارت مسكن و وزارت صنایع درمركز تحقیقات وزارت مسكن برگزار شده است و در جلسه نهایی كه به همین منظور در اوایل خرداد ماه سال جاری در این مركز تشكیل شد،تصمیمات قطعی و نهایی در خصوص اجباری شدن استاندارد بلوكهای «پلی‌استایرن»گرفته واعلام شد.
وی افزود:در صورت اجباری شدن استاندارد این بلوكها ،وزارت مسكن اخطار لازم را به كلیه سازمان‌های درگیر با كاربرد این مصالح خواهد داد تا جلوی استفاده و كاربرد این بلوكها گرفته شود .مسؤل گروه كارشناسان صوت مركز تحقیقات وزارت مسكن نیز در خصوص كاربرد بلوكهای یونولیتی«پلی‌استایرن» در ساختمان با انگیزه كاهش و افت صدا میگوید این بلوكها تاثیری نمی‌توانند در كاهش صدا داشته باشند.اگر چه در ساخت این بلوكها یونولیت بكار رفته است. ولی تنها به این دلیل نمی‌تواند عایق صوت باشد و شاهدیم كه براحتی صدا را از خود عبور می‌دهند برای كاهش صوت به چگالی نیاز است و بلوكهای سیمانی از چگالی بالایی برخوردار هستند.

ضوابط فنی پیشنهادی مركز تحقیقات ساختمان و مسكن برای استفاده از بلوك سقفی پلی استایرن منبسط شده در ساختمان
بنا به دستور وزیر محترم مسكن و شهر سازی ، از تاریخ 1/1/84 استفاده از بلوك‌های پلی استایرن در سقف‌هایی كه فاقد تاییدیه از مركز تحقیقات ساختمان و مسكن می‌باشد ممنوع اعلام شد.
بلوكهای سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملكرد مناسب وقابل قبول خواهند داشت كه مواردی از قبیل ایمنی در برابر اتش، مقاومت مصالح شكل هندسی وروش اجرایی مناسب در ان رعایت گردد.بنا براین لازم است تا مشخصات بلوك تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته ودر اجرا نیز از روشها ومحافظتهای صحیح بهره گیری گردد.بدیهی است كه سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط ،مانند سایر سیستمهای ساختمانی به طور كامل با مقررات ملی ساختمان وكلیه ضوابط و ایین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید.

1) ضوابط بلوكهای یونولیتی استاندارد مقاوم در برابر حریق
1_1) تنها استفاده از انواع كند سوز شده(fire retarded) مجاز بوده و استفاده از انواع غیر كند سوز ممنوع است.تولید كنندگان موظف می‌باشند مدارك لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع كند سوز شده برای تولید بلوك را به شرح زیر ارایه نمایند:
الف)مواد اولیه باید از نوع كند سوز باشد .در این زمینه باید مدارك فنی معتبر از كارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد.مدارك فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واكنش در برابر آتش را بر اساس استاندارد‌های معتبر بین‌المللی در یكی از گروه‌های زیر نشان دهد:
ب)اخذ گواهی نامه از مركز تحقیقات ساختمان و مسكن دال بر كند سوز بودن محصول مطابق با شرایط ذكر شده در بند الف.
2_1) برای حفاظت از بلوك سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوك لازم است تا زیر سقف بوسیله پوشش مناسب محافظت شود. پوشش باید به تیرها و تیرچه‌ها متصل و مهار شود .اتصال مستقیم به بلوك پلی استایرن (مانند گچ كاری مستقیم بر روی بلوك بدون استفاده از اتصالات مكانیكی ) به تنهایی قابل قبول نیست .انواع پوشش‌های مورد پذیرش به شرح زیر می‌باشد:
پوشش گچ یا پوشش‌های محافظ پایه گچ_پرلیت یا گچ-ورمیكولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل 5/1 سانتیمتر كه بنحو مناسب و مستقل از بلوك به سقف سازه‌ای مهار شده باشد.
3-1)اتصال مستقیم اندود به بلوك با هر شكل هندسی (اعم از معمولی یا دارای شیار ) به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مكانیكی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا باید از اتصالات مكانیكی مهار شده به تیرها و تیرچه‌ها (نظیر سیستم رابیتس ) استفاده شود . لذا تولیدكنندگان موظف هستند از ارایه هرگونه اطلاعات شفاهی یا كتبی به مصرف كنندگان كه مغایر با این موضوع باشد ، خودداری نمایند.
4-1)از انجایی كه دیوارهای بین واحد‌های مستقل (مانند دیوار بین آپارتمان‌های مسكونی یا واحد‌های تجاری،اداری مستقل و غیره) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند،این دیوارها باید از لایه بلوك‌های پلی استایرن عبور كرده و تا زیر سقف سازه‌ای (یعنی زیر تیرچه یا بتن ) امتداد داشته باشد یا بطور مناسب از مصالح حریق‌بند استفاده شود.. به گونه‌ای كه بلوك‌های پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی كه بوسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یكدیگر جدا شده‌اند ،جلوگیری گردد.
5-1) انبار كردن بلوك‌ها در كارگاه ساختمانی:بلوك‌های پلی استایرن منبسط شده در محل كارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها،حلال‌ها یا زباله‌های قابل اشتعال )نگهداری شوند. محل نگهداری باید بگونه‌ای باشد كه از احتمال ریزش یا تماس براده‌های داغ یا جرقه‌های ناشی از جوشكاری یا هرگونه شیء داغ دیگر با بلوكها در كارگاه ساختمانی پیشگیری شود. محل انبار اصلی بلوك‌ها حتی‌الامكان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هرگونه شعله یا حریق احتمالی به محل انباراصلی جلوگیری شود.
1-6) توصیه می‌گردد كه از انبار كردن بلوك‌ها به حجم بیش از 60 متر مكعب خودداری شود.در صورت نیاز به انبار كردن مقادیر بیش از 60 متر مكعب ، بلوك‌ها به قسمت‌های با حجم حداكثر 60 متر مكعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.
1-7) كلیه كارگران و كاركنان باید نسبت به عدم استفاده از هرگونه شعله و نیز عدم استعمال دخانیات در مجاورت محل نگهداری بلوك‌ها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوكها الزامی است.تعدادی كپسول آتش نشانی نیز در نزدیكی محل نگهداری بلوكها پیش بینی میشود.
2)مشخصات ظاهری
2-1)بلوك‌ها باید دارای ظاهر سالم و یكپارچه باشند. سطح بلوك باید نسبتا صاف باشد و بین دانه‌های پلی استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.
2-2) لازم است تا نام تولید كننده ، كند سوز بودن محصول ،ابعاد بلوك (طول، عرض،ضخامت )و حداقل چگالی بلوك بر روی تمام بلوك‌های تولیدی كارخانه حك یا چاپ یا بر چسب شود. در صورت استفاده از چا یا بر چسب ،این كار باید بنحو تثبیت شده صورت گیرد، بگونه‌ای كه امكان پاك شدن یا بر امدن ساده در حین نقل و انتقال یا سو استفاده توسط افراد وجود نداشته باشد.
معایب شاخص بلوكهای پلی استایرن غیر استاندارد
1) سرعت آتشگیری بسیار بالا
2) خاصیت اشتعال پذیری بالا
3) سرعت شعله وری زیاد وچكه كردن هنگام حریق
4)انتشار گازهای فوق العاده سمی و كشنده در هنگام سوختن
5) انتشار دود بسیار غلیظ در موقع سوختن با روند مشكل كردن اطفای آن
6) عدم تحمل در دمای مستقیم 74 درجه سلسیوس
یزدفر دا

بلوک های یونولیتی «پلی استایرن»

بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» مدتی است که برای ساختمان سازی در تهران و در آپارتمان های بلند به دلیل سبکی و کم هزینه بودن مورد استقبال انبوه سازان (بساز بفروش های سابق) قرار گرفته است. این بلوک ها در دو نوع «قابل اشتعال» و «غیر قابل اشتعال» در بازار عرضه می شوند.

وزن هر قطعه بلوک سیمانی که در ساختمان سازی به کار می رود، ۱۵ کیلوگرم است، در حالی که وزن بلوک های یونولیتی بسیار ناچیز است و تا اندازه بسیار زیادی موجب پایین آوردن وزن ساختمان می شود.

با وجود پوشش نسوزی که زیر و روی این بلوک را محصور کرده است، در صورت آتش سوزی در ساختمان، این بلوک ها تنها تا ۲۰ دقیقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند. ایمنی اماکن مسکونی در برابر حریق و حادثه از جمله مواردی است که باید از نظر ایمنی شهری مورد توجه قرار گیرد. در ایمنی یک ساختمان موارد زیادی نقش دارد که می توان به مصالح به کار رفته در آن به عنوان یکی از مهم ترین موارد اشاره کرد.

معاون امور عملیاتی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران در این باره می گوید: بسیاری از مهندسین معمار بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» را به خاطر مقاوم بودن در برابر زلزله، عایق بندی و افت صدا در ساختمان سازی به کار می برند و این یونولیت ها به دلیل کم حجم بودن و هزینه پایین در قسمت های مختلف ساختمان و به خصوص در کف سقف ها به کار برده می شوند. ولی مواد شیمیایی به کار رفته در این بلوک ها غیر استاندارد و بسیار زیان آور است.


گویا سازمان آتش نشانی، غیراستاندارد و خطرناک بودن این بلوک ها را طی مکاتباتی به وزارت مسکن و مرکز تحقیقات مسکن اعلام کرد تا جلوی کاربرد و استفاده آن در ساختمان سازی گرفته شود. ولی طی دو سال اخیر شاهد خسارات مالی و جانی ناشی از استفاده از این بلوک ها بوده ایم.

بلوک های «پلی استایرن» به دلیل سبکی وزن خود، وزن نهایی ساختمان را کم می کنند، به همین دلیل در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های مذکور نقش باروری ندارند و به همین دلیل در برابر زلزله ایمن هستند. اما این بلوک ها، در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست می دهند و تنها اشکال این بلوک ها، کمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری آنها است. در صورتی که از جنس مرغوب این بلوک ها در ساختمان سازی استفاده شود، در برابر آتش مقاوم تر خواهند بود.

ممنوع یا مجاز

سعید بختیاری عضو هیأت علمی «مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن» در خصوص کاربرد این بلوک ها در ساختمان سازی به خبرنگار ایرنا، گفت: هنوز ما تجربه لازم و کافی در زمینه استاندارد بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» نداریم و چون به نتیجه قطعی در این زمینه نرسیده ایم، نمی توانیم ادعا کنیم کاربرد این مصالح در تمامی ساختمان ها ممنوع و یا مجاز است و در حال حاضر استانداردها، ضوابط، تجهیزات و آزمایشگاه های مربوط به استاندارد کردن این بلوک ها فراهم شده است.

در ایران نه تنها این نوع از مصالح ساختمانی بلکه تعداد بی شماری از مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از استانداردهای اجباری برخوردار نیستند و همچنان در ساختمان سازی به کار می روند.

با توجه به بحران خیز بودن تهران در ساختمان سازی نباید از بلوک های قابل اشتعال استفاده شود و نوع غیرقابل اشتعال این بلوک ها نیز با رعایت ضوابط محدود شود تا از حریق های گسترده در ساختمان ها جلوگیری شود. همچنین انبار و نگهداری این مواد به دلیل واکنش هایی که ممکن است داشته باشند، بسیار خطرناک است و تاکنون شاهد مواردی از حریق انبار این بلوک ها بوده ایم.

جالب اینکه این بلوک ها برخلاف تصور و ذهنیت برخی از کارشناسان، به دلیل یکپارچه نبودن در برابر ضربه کوبه ای اثرات مثبت ندارند و بر عکس در تقویت صدا اثرگذار خوبی هستند.

تردید در عایق بودن

یک مقام مسئول در موسسه استاندارد نیز در خصوص وضعیت استاندارد بلوک های «پلی استایرن» گفت: تدوین استاندارد این بلوک های ساختمانی به دلیل تایید خطرناک و سمی بودن، در اولویت کاری برنامه های این موسسه قرار گرفته است.

او می گوید: نشست ها و جلسات متعددی در خصوص بررسی این موضوع تاکنون با حضور موسسه استاندارد، وزارت مسکن و وزارت صنایع در مرکز تحقیقات وزارت مسکن برگزار شده است و در جلسه نهایی که به همین منظور در اوایل خرداد ماه سال جاری در این مرکز تشکیل شد، تصمیمات قطعی و نهایی در خصوص اجباری شدن استاندارد بلوک های «پلی استایرن» گرفته و اعلام شد.

این مقام مسئول در موسسه استاندارد افزود: در صورت اجباری شدن استاندارد این بلوک ها، وزارت مسکن اخطار لازم را به کلیه سازمان های درگیر با کاربرد این مصالح خواهد داد تا جلوی استفاده و کاربرد این بلوک ها گرفته شود.

مسئول گروه کارشناسان صوت مرکز تحقیقات وزارت مسکن نیز در خصوص کاربرد بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» در ساختمان با انگیزه کاهش و افت صدا می گوید: این بلوک ها نمی توانند تاثیری در کاهش صدا داشته باشند اگر چه در ساخت این بلوک ها یونولیت به کار رفته است ولی تنها به این دلیل نمی تواند عایق صوت باشد و شاهدیم که به راحتی صدا را از خود عبور می دهند. برای کاهش صوت به چگالی نیاز است و بلوک های سیمانی از چگالی بالایی برخوردار هستند. یونولیت جاذب صوتی بهتری نسبت به بتون است و عایق صوت برتری محسوب نمی شود و به همین دلیل یونولیت به تنهایی تاثیری در افت صوت ندارد.

به گفته کارشناسان تنها در صورتی که بین دیوار دو جداره یونولیت به کار رود، افت صوتی افزایش می یابد.

همچنین عایق های حرارتی هم به تنهایی عایق صوت نیستند و در صورتی که داخل سیستم قرار بگیرند، می توانند موجب کاهش صوت شوند.

گزارش-عباسی

بلوکهای پلی استایرن

بلوك هاي يونوليتي «پلي استايرن» مدتي است كه براي ساختمان سازي در تهران و در آپارتمان هاي بلند به دليل سبكي و كم هزينه بودن مورد استقبال انبوه سازان (بساز بفروش هاي سابق) قرار گرفته است. اين بلوك ها در دو نوع «قابل اشتعال» و «غير قابل اشتعال» در بازار عرضه مي شوند.
وزن هر قطعه بلوك سيماني كه در ساختمان سازي به كار مي رود، 15 كيلوگرم است، در حالي كه وزن بلوك هاي يونوليتي بسيار ناچيز است و تا اندازه بسيار زيادي موجب پايين آوردن وزن ساختمان مي شود.
با وجود پوشش نسوزي كه زير و روي اين بلوك را محصور كرده است، در صورت آتش سوزي در ساختمان، اين بلوك ها تنها تا 20 دقيقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند. ايمني اماكن مسكوني در برابر حريق و حادثه از جمله مواردي است كه بايد از نظر ايمني شهري مورد توجه قرار گيرد. در ايمني يك ساختمان موارد زيادي نقش دارد كه مي توان به مصالح به كار رفته در آن به عنوان يكي از مهم ترين موارد اشاره كرد.
معاون امور عملياتي سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني تهران در اين باره مي گويد: بسياري از مهندسين معمار بلوك هاي يونوليتي «پلي استايرن» را به خاطر مقاوم بودن در برابر زلزله، عايق بندي و افت صدا در ساختمان سازي به كار مي برند و اين يونوليت ها به دليل كم حجم بودن و هزينه پايين در قسمت هاي مختلف ساختمان و به خصوص در كف سقف ها به كار برده مي شوند. ولي مواد شيميايي به كار رفته در اين بلوك ها غير استاندارد و بسيار زيان آور است.
گويا سازمان آتش نشاني، غيراستاندارد و خطرناك بودن اين بلوك ها را طي مكاتباتي به وزارت مسكن و مركز تحقيقات مسكن اعلام كرد تا جلوي كاربرد و استفاده آن در ساختمان سازي گرفته شود. ولي طي دو سال اخير شاهد خسارات مالي و جاني ناشي از استفاده از اين بلوك ها بوده ايم.
بلوك هاي «پلي استايرن» به دليل سبكي وزن خود، وزن نهايي ساختمان را كم مي كنند، به همين دليل در ساختمان سازي مورد استفاده قرار مي گيرند. بلوك هاي مذكور نقش باروري ندارند و به همين دليل در برابر زلزله ايمن هستند. اما اين بلوك ها، در برابر آتش به راحتي حجم خود را از دست مي دهند و تنها اشكال اين بلوك ها، كمي مقاومت در برابر حرارت و شعله وري آنها است. در صورتي كه از جنس مرغوب اين بلوك ها در ساختمان سازي استفاده شود، در برابر آتش مقاوم تر خواهند بود.
ممنوع يا مجاز:
سعيد بختياري عضو هيأت علمي «مركز تحقيقات ساختمان و مسكن» در خصوص كاربرد اين بلوك ها در ساختمان سازي به خبرنگار ايرنا، گفت: هنوز ما تجربه لازم و كافي در زمينه استاندارد بلوك هاي يونوليتي «پلي استايرن» نداريم و چون به نتيجه قطعي در اين زمينه نرسيده ايم، نمي توانيم ادعا كنيم كاربرد اين مصالح در تمامي ساختمان ها ممنوع و يا مجاز است و در حال حاضر استانداردها، ضوابط، تجهيزات و آزمايشگاه هاي مربوط به استاندارد كردن اين بلوك ها فراهم شده است.
در ايران نه تنها اين نوع از مصالح ساختماني بلكه تعداد بي شماري از مصالح ساختماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه از استانداردهاي اجباري برخوردار نيستند و همچنان در ساختمان سازي به كار مي روند.
با توجه به بحران خيز بودن تهران در ساختمان سازي نبايد از بلوك هاي قابل اشتعال استفاده شود و نوع غيرقابل اشتعال اين بلوك ها نيز با رعايت ضوابط محدود شود تا از حريق هاي گسترده در ساختمان ها جلوگيري شود. همچنين انبار و نگهداري اين مواد به دليل واكنش هايي كه ممكن است داشته باشند، بسيار خطرناك است و تاكنون شاهد مواردي از حريق انبار اين بلوك ها بوده ايم.
جالب اينكه اين بلوك ها برخلاف تصور و ذهنيت برخي از كارشناسان، به دليل يكپارچه نبودن در برابر ضربه كوبه اي اثرات مثبت ندارند و بر عكس در تقويت صدا اثرگذار خوبي هستند.
ترديد در عايق بودن
يك مقام مسئول در موسسه استاندارد نيز در خصوص وضعيت استاندارد بلوك هاي «پلي استايرن» گفت: تدوين استاندارد اين بلوك هاي ساختماني به دليل تاييد خطرناك و سمي بودن، در اولويت كاري برنامه هاي اين موسسه قرار گرفته است.
او مي گويد: نشست ها و جلسات متعددي در خصوص بررسي اين موضوع تاكنون با حضور موسسه استاندارد، وزارت مسكن و وزارت صنايع در مركز تحقيقات وزارت مسكن برگزار شده است و در جلسه نهايي كه به همين منظور در اوايل خرداد ماه سال جاري در اين مركز تشكيل شد، تصميمات قطعي و نهايي در خصوص اجباري شدن استاندارد بلوك هاي «پلي استايرن» گرفته و اعلام شد.
اين مقام مسئول در موسسه استاندارد افزود: در صورت اجباري شدن استاندارد اين بلوك ها، وزارت مسكن اخطار لازم را به كليه سازمان هاي درگير با كاربرد اين مصالح خواهد داد تا جلوي استفاده و كاربرد اين بلوك ها گرفته شود.
مسئول گروه كارشناسان صوت مركز تحقيقات وزارت مسكن نيز در خصوص كاربرد بلوك هاي يونوليتي «پلي استايرن» در ساختمان با انگيزه كاهش و افت صدا مي گويد: اين بلوك ها نمي توانند تاثيري در كاهش صدا داشته باشند اگر چه در ساخت اين بلوك ها يونوليت به كار رفته است ولي تنها به اين دليل نمي تواند عايق صوت باشد و شاهديم كه به راحتي صدا را از خود عبور مي دهند. براي كاهش صوت به چگالي نياز است و بلوك هاي سيماني از چگالي بالايي برخوردار هستند. يونوليت جاذب صوتي بهتري نسبت به بتون است و عايق صوت برتري محسوب نمي شود و به همين دليل يونوليت به تنهايي تاثيري در افت صوت ندارد.
به گفته كارشناسان تنها در صورتي كه بين ديوار دو جداره يونوليت به كار رود، افت صوتي افزايش مي يابد.
همچنين عايق هاي حرارتي هم به تنهايي عايق صوت نيستند و در صورتي كه داخل سيستم قرار بگيرند، مي توانند موجب كاهش صوت شوند.

استاندارد ملي بلوك‌هاي سقفي پلي‌استايرن به شماره 11108 تصويب شد



همزمان با گسترش بکارگيري بلوک هاي سقفي پلي استايرن در ساخت وسازها و فقدان دستورالعمل استفاده از اين محصول ساختماني ، موسسه استاندارد با تاخيري دو ساله دستورالعمل ضوابط استاندارد ملي بلوک هاي ساختماني را به تدوين رساند. به گزارش خبرنگار ما چندي پيش کارشناسان و مسولان امر در مورد عواقب بکارگيري بلوک هاي سقفي پلي استايرن غير استاندارد هشدار داده بودند

پيش از اين ايرج رهبر -رييس انجمن انبوه‌سازان تهران -در گفت‌و‌گو با دنياي‌اقتصاد گفته بود: اساسا بلوك‌هاي سقفي پلي‌استايرن در صورتي كه تاييديه مركز تحقيقات ساختمان را داشته باشند خاصيت ضدحريق دارند و استفاده از آن‌ها مجاز است، اما در صورتي كه اين تاييديه را نداشته باشند اين خاصيت را نداشته و استفاده از آن‌ها مجاز نيست. وي خاطرنشان كرده بود: در همين حال در هنگام استفاده از بلوك‌هاي سقفي پلي‌استايرين از آنجا كه قدرت جذب ملات بر روي آن‌ها بسيار ضعيف است، استفاده از توري‌هاي فلزي روي آن‌ها ضروري است. اما در برخي ساختمان‌ها اين بلوك‌ها به تنهايي در طبقات كار گذاشته مي‌شود و همين امر باعث مي‌شود ساختمان زير پاي ساكنان در هنگام راه رفتن حالت لرزش پيدا كند.

رهبر تاکيد کرده بود: براي اينكه خا صيت ضدحريق بودن اين نوع تيرچه‌ها جنبه عملياتي پيدا كند ضروري است كه يك نوع عايق روي آن‌ها نصب شود تا در صورتي كه حريق اتفاق بيفتد آتش با تاخير به تيرچه بلوك برسد اما در حال حاضر استفاده از اين نوع عايق‌ها هم به ندرت است.
آزمايش فندك معيار نيستبودند.

به دنبال هشدار مکرر کارشناسان در اين زمينه که برپايي همايش ها و کنفرانسهاي متعدد خبري را به دنبال داشت استاندارد يونوليت ساختماني تصويب شد. بر اساس مصوبه موسسه استاندارد از بلوك سقفي پلي‌استايرن نبايد به عنوان ماده‌اي كه مقاومت ساختمان را برعهده دارد، استفاده شود. بلكه از بلوك سقفي بايد به عنوان قالب ماندگار كه پس از اجرا در سقف باقي مي‌ماند براي قالب‌بندي در جان انواع تيرهاي T شكل و همچنين قالب زيرين در بتن‌ريزي درجا استفاده ‌شود. مقاومت بلوك‌ها در محاسبات مقاومت سقف منظور نشده و تنها به عنوان قالب‌هاي ماندگار و مصالح پركننده محسوب مي‌شوند. با اين وجود بلوك‌ها بايد قادر به تحمل ضربه‌هاي ناشي از حمل‌و‌نقل متعارف و نيروهاي ناشي از عبور و مرور در زمان بتن‌ريزي باشند. اين بلوك‌ها به دو شكل، داراي شيار و بدون شيار در قسمت زيرين توليد مي‌شوند. موسسه استاندارد تاكيد كرده، فرآورده‌هاي پلي‌استايرن منبسط شده مورد استفاده در ساختمان بايد از نظر رفتار واكنش در برابر آتش، از نوع كندسوز شده (خود خاموش‌شو) باشد و چنانچه 15 ثانيه در معرض آتش قرار بگيرد، ميزان پيش‌روي شعله در مدت 20 ثانيه كمتر از 150 ميلي‌متر باشد. روي تمام صفحات و بلوك‌هاي توليدي بايد نام يا علامت تجاري توليدكننده، تاريخ توليد، نوع و ابعاد اسمي قيد شده باشد. در متن استاندارد ملي بلوك‌هاي سقفي پلي‌استايرن، موارد فني نحوه كار گذاشتن اين بلوك‌ها در سقف طبقات قيد شده است. از جمله اينكه براي حفاظت از بلوك‌ سقفي پلي استايرن و جلوگيري از برخورد مستقيم هرگونه حريق احتمالي با بلوك لازم است تا زيرسقف به وسيله پوشش مناسب محافظت شود. پوشش بايد به تيرها و تيرچه‌ها متصل و مهار شود. اتصال مستقيم به بلوك پلي‌استايرن (مانند گچ كاري مستقيم بر روي بلوك بدون استفاده از اتصالات مكانيكي) به تنهايي قابل قبول نيست.

همچنين اتصال مستقيم اندود به بلوك با هر شكل هندسي (اعم از معمولي يا داراي انواع شيار) به تنهايي و بدون استفاده از اتصالات مكانيكي به هيچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا بايد از اتصالات مكانيكي مهار شده به تيرها و تيرچه‌ها (نظير سامانه راپيتس) استفاده شود، بنابراين توليدكنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهي يا كتبي به مصرف‌كنندگان كه مغاير با اين موضوع باشد، خودداري كنند.

از آن جايي كه ديواره‌هاي بين واحدهاي مستقل (مانند ديوار بين آپارتمان‌هاي مسكوني يا واحدهاي تجاري، اداري مستقل و...) در هر ساختمان بايد داراي مقاومت در برابر آتش باشند. اين ديوارها بايد از لايه بلوك‌هاي پلي‌استايرن عبور كرده و تا سقف سازه‌اي (يعني زير تيرچه يا بتن) امتداد داشته باشند، يا به طور مناسب از مصالح حريق بند استفاده شود، به گونه‌اي كه بلوك‌هاي پلي‌استايرن در اين قسمت بين دو فضاي مجاور پيوستگي نداشته باشند و از گسترش هرگونه حريق احتمالي بين دو فضايي كه به وسيله ديوار مقاوم در برابر آتش از يكديگر جدا شده‌اند، جلوگيري شود.

براساس اين گزارش بلوك‌هاي پلي استايرن منبسط شده در محل كارگاه ساختماني بايد به دور از هرگونه مواد قابل اشتعال (نظير رنگ‌ها، حلال‌ها يا زباله‌هاي قابل اشتعال) نگهداري شوند. محل نگه‌داري بايد به گونه‌اي باشد كه از احتمال ريزش يا تماس براده‌هاي داغ يا جرقه‌هاي ناشي از جوشكاري يا هركاري يا هرگونه شي داغ ديگر با بلوك‌ها در كارگاه‌ ساختماني پيشگيري شود. محل انبار اصلي بلوك‌ها حتي الامكان بايد به دور از محل عمليات ساختماني باشد تا از سرايت هر گونه شعله يا حريق احتمالي به محل انبار اصلي جلوگيري شود.

توصيه مي‌شود كه از انبار كردن بلوك‌ها به حجم بيش از 60متر مكعب خودداري شود. در صورت نياز به انبار كردن مقادير بيش از60متر مكعب بلوك‌ها به قسمت‌هاي با حجم حداكثر 60 متر مكعب تقسيم شده و بين هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.

همچنين كليه كارگران و كاركنان بايد نسبت به عدم استفاده از هرگونه شعله و نيز عدم استعمال سيگار در مجاورت محل نگهداري بلوك‌ها توجيه شوند و استفاده از تابلوي استعمال دخانيات ممنوع در مجاورت محل نگهداري بلوك‌ها الزامي است، تعدادي كپسول آتش‌نشاني نيز در نزديكي محل نگهداري بلوك‌ها بايد پيش‌بيني شود.

برخي پيشنهادات مفيد دراستفاده از بلوكهاي پلي استايرن

با توجه به استفاده روز افزون از بلوکهای سقفی پلی استایرن ( یونولیت )در سقفهای سازه ای تیرچه بلوک و بر اساس مصوبه گروه تخصصی عمران رعایت موارد زیر در صورت استفاده از این بلوک ها الزامی می باشد.

 ۱-    توصیه می شود از یونولیت صرفاً جهت قالب در اجرای سقف استفاده نموده و پس از حذف یونولیت از سقف کاذب مناسب استفاده گردد.۲-    در صورت استفاده از یونولیت در سقف سازه لازم است از یونولیت استاندارد دیر سوز استفاده گردد و مشخصات یونولیت مصرفی به مهندسین ناظر ارائه گردد.3-    لازم است مهندسین محاسب فاصله تیرچه ها را روی نقشه ها مشخص و محاسبات بر اساس فاصله مندرج در نقشه ها انجام و جزئیات اجرایی سقف های یونولیتی روی نقشه ها درج گردد.4-    مهندسین ناظر لازم است نسبت به کنترل آرماتورهای تیرچه ها طبق نقشه های مصوب نظارت کامل نمایند.۵-    مهندسین ناظر موظفند نوع یونولیت مصرفی را بررسی و در صورت عدم انطباق با نقشه های مصوب موضوع را به مراجع ذیصلاح گزارش و از ادامه عملیات جلوگیری نمایند.

ضوابط فنی در خصوص پلی استایرن درسیستم سقف تیرچه بلوک( یونولیت های معروف)

 

بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش ، رواداری های ابعادی ، مقاومت مصالح )که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد) شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و محافظتهای صحیح بهره گیری گردد.

بدیهی است که سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط ، مانند سایر سیستم های ساختمانی به طور کامل با مقررات ملی ساختمان و کلیه ضوابط و آئین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید.

-1 الزامات ایمنی در برابر آتش

1-1 تنها استفاده از انواع کند سوز شده بلوک پلی استایرن منبسط شده مجاز بوده و استفاده از انواع غیر کند سوز ممنوع است.تولیدکنندگان موظف می باشند مدارک لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع کند سوز شده برای تولید بلوک را به شرح زیر ارائه نمایند:

الف – مواد اولیه (پودر پلی استایرن منبسط شده محصول کارخانجات پتروشیمی) باید از نوع کند سوز باشد.

در این زمینه باید مدارک فنی معتبر از کارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد. مدارک فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واکنش در برابر آتش را بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی ، در یکی از گروه های زیر نشان دهد.

گروهD (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد EN13501-1

گروه B-1 (یا گروه های بهتر از آن) مطابق با استاندارد DIN 4102

تیپA مطابق با استاندارد BS3837-1

گروهA مطابق با استاندارد ASTME 84

ب- اخذ گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن دال بر کند سوز بودن محصول مطابق با شرایط ذکر شده در بند الف .

2-1 برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود . پوشش باید به تیرها و تیرچه ها متصل و مهار گردد. اتصال مستقیم به بلوک پلی استایرن ( مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی ) به تنهایی قابل قبول نیست انواع پوششهای مورد پذیرش به شرح زیر می باشند:

* پوشش گچ یا پوششهای محافظ پایه گچ – پرلیت یا گچ – ورمیکولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل 1.5 سانتی متر که به نحو مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه ای مهار شده باشد.

3-1 اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی ) اعم از معمولی یا دارای انواع شیار ( به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا" باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه ها (نظیر سیستم راپیتس) استفاده شود. لذا تولید کنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصرف کنندگان که مغایر با این موضوع باشد ، خودداری نمایند.

4-1 از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل ) مانند دیوار بین آپارتمان های مسکونی یا واحد های تجاری ، اداری مستقل و غیره ) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند . این دیوارها باید از لایه بلوکها ی پلی استایرن عبور کرده و تا سقف سازه ای ) یعنی زیر تیرچه یا بتن ( امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود به گونه ای که بلوکهای پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده اند ، جلوگیری گردد.

5-1 انبار کردن بلوکها در کارگاه ساختمانی : بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها ، حلالها یا زباله های فابل اشتغال ) نگهداری شوند . محل نگهداری باید به گونه ای باشد که از احتمال ریزش یا تماس براده های داغ یا جرقه های ناشی از جوشکاری یا هر گونه شی ، داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود.محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار انبار اصلی جلوگیری شود.

6-1 توصیه می گردد که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از 60 متر مکعب خودداری شود . در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از 60 متر مکعب ، بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر 60 متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل 20 متر فاصله وجود داشته باشد.

7-1 کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هر گونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است . تعدادی کپسول آتش نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها پیش بینی گردد.

٢- الزامات مکانیکی

2-1 حداقل مقاومت بلوکهای تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلو گرم به ازای هر 30 سانتی متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر 7 سانتی متر در وسط بلوک اعمال شود.

تذکر : آزمایشها نشان می دهند که به علت تفاوتهای موجود در مواد اولیه و فرآیند تولید چگالی دقیقی برای کسب مقاومت مذکور در فوق نمی توان مشخص کرد با این وجود به عنوان یک راهنمای کلی انتظار می رود که در صورت تولید مناسب ، بلوکهای با عرض 50 و ارتفاع 25 سانتی متر با دانسیته حدود 14-13کیلوگرم بر متر مکعب مقاومت مورد نظر کسب شود . ضمنا" با فرض شرایط یکسان از نظر مواد اولیه ، فرایند تولید و ضخامت بلوک ، هر چه که عرض بلوک افزایش یافته یا ارتفاع آن کاهش یابد، به چگالی بیشتری برای کسب مقاومت لازم نیاز خواهد بود.

2-2 لازم است تا کارخانجات تولید کننده بلوک سقفی از جنس پلی استایرن منبسط شده دارای آزمایشگاه حداقل برای کنترل رواداری های ابعادی و باربری بلوک باشند در این آزمایشگاه باید باربری بلوکها با استفاده از جک با بار معادل 200 کیلو گرم و بصورت نواری بر روی بلوکهای به طول 30 سانتی متر مورد آزمایش قرار گیرد (مطابق شکل زیر) بلوکی که به این شکل آزمایش می شود ، نباید دچار هیچگونه شکست یا گسیختگی گردد.

3-2 استفاده از بلوکهای با طول کمتر از 30 سانتی متر ممکن است خطر شکست بلوک را در پی داشته باشد.لذا به مصرف کنندگان توصیه می شود از به کار بردن بلوکهای با طول کمتر خودداری نمایند. همچنین هر گونه تولید و یا ارائه بلوکهای به طول کمتر از 30 سانتی متر به مصرف کنندگان ممنوع است.

4-2 استفاده از بلوک های توخالی با طول کمتر از بلوک کامل (برش آن به قطعات کوچکتر از یک بلوک کامل) ممنوع است.

5-2 برای بلوک های دارای حفره که درابتدا و انتهای دهانه یا در مجاورت پلهای اصلی یا در مجاورت تیرهای عرضی و یا در محلی که امکان ورود بتن به داخل حفره ها وجود داشته باشد قرار می گیرند به منظور جلوگیری از سنگین شدن سقف و هدر رفتن بتن باید تمهیدات لازم برای بستن حفره های بلوک به وسیله در پوشها با پر کننده های مناسب به نحو مطمئن به عمل آید تا از ورود بتن به داخل آن جلوگیری شود و یا اصولا" در این قسمتها از بلوک های توپر استفاده شود.

٣- الزامات ابعادی

1-3 عرض لبه نشیمن بلوکها در محل قاعده باید ±2 27 میلی متر باشد.

2-3 رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع 5 و قاعده 5 سانتی متر الزامی است.

3-3 حداکثر رواداری طول ، عرض و ضخامت بلوک از مقدار اسمی اعلام شده به شرح زیر باشد.

طول بلوک در هر نقطه حداکثر 5± میلی متر به ازای هر متر طول اسمی بلوک و عرض بلوک حداکثر ±3میلی متر با عرض اسمی بلوک می تواند تفاوت داشته باشند.

ضخامت هیچ نقطه اندازه گیری شده از بلوک نباید بیش از 5± میلی متر با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد.

4-3 کلیه لبه های بلوک ) به غیر از محلهای پخی در لبه های فوقانی ( باید گونیا باشند. رواداری مجاز برای انحراف از گونیا بودن لبه های طولی و عرضی حداکثر 5±میلی متر به ازای هر 1000 میلی متر طول یا عرض نمونه می باشد حداکثر انحراف از گونیا بودن لبه ضخامت 3± میلی متر می باشد.

۴- مشخصات ظاهری

1-4 بلوکها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند سطح بلوک باید نسبتا" صاف باشد و بین دانه های پلس

استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.

2-4 لازم است تا نام تولید کننده ، کند سوز بودن محصول ، ابعاد بلوک ) طول ، عرض و ضخامت ( و حداقل چگالی بلوک بر روی تمام بلوکهای تولیدی کارخانه حک یا چاپ یا برچسب شود.در صورت استفاده از چاپ یا برچسب این کار باید به نحو تثبیت شده صورت گیرد به گونه ای که امکان پاک شدن یا برآمدن ساده در حین نقل و انتقال یا سوء استفاده توسط افراد وجود نداشته باشد.

حداقل تراكم پلي استايرن

اشنايي با المانهاي ساندويچ پانل (2)

مقاومت در خمش و بار محوري همزمان :

ـ مقاومت خمشي – محوري صفحات ديواري بايستي طبق مقررات فصل ۱۶
آبا و باتوجه به عملکرد ترکيبي ، نيمه ترکيبي و يا غير ترکيبي آنها محاسبه شود .
ـ محدوديت ميلگرد ديوارها طبق بند ۱۶-۴
آبا مي باشد .
ـ چگونگي فولادگذاري ، قرارگيري مفتولها و پوشش بتن :
ـ چگونگي قرارگيري مفتولها در شبکه جوش شده و ميلگردهاي تقويتي بايد مطابق با مقررات فصل ۸
آبا صورت پذيرد .
ـ مهار وصله آرماتورها و شبکه جوش شده طبق مقررات فصل ۱۸
آبا مي باشد .
ـ پوشش بتني روي شبکه جوش شده يا آرماتورها نبايد کمتراز ۱۸
ميليمتر باشد .
بازشوها :
ـ در اطراف بازشوها بايد فولاد تقويتي با سطحي معادل آرماتورهاي قطع شده در هر جهت ، بصورت فولاد متمرکز در همان جهت قرار داده شود .
- در هر ديوار صفحه اي سطح بازشوها نبايد از يک سوم سطح کامل ديوار بيشتر باشد .
ـ فاصله بازشوها تا انتهاي ديوار بايد حداقل ۷۵۰
ميليمتر در نظر گرفته شود ؛ در غير اينصورت بايد تحليل دقيق صفحات با منظور نمودن بازشوها انجام شود .
- در صـورت بــهره گيري از تـــحليل مي توان مقادير ذکــرشده در بندهاي ۱-۴-۶-۲ و ۱-۴-۶-۳
را تغيير داد .
- معيارهاي طراحي در برابر آثار زمين لرزه :
- حداقل مقاومت مشخصه بتن نبايد از ۲۰MPA
کمتر باشد .
ـ براي تأمين شکل پذيري لازم بايد در محل برخورد ديوارهاي باربر اصلي از کلافبندي قائم استفاده شود .
ـ براي تأمين يکپارچگي و انسجام سقف بايد کلافبندي افقي در بالاي ديوارهاي باربر اصلي تعبيه گردد .
ـ کلافبندي هاي قائم و افقي بايد به نحوي طراحي و تعبيه گردند که يک شبکه کلاف پيوسته فضايي تشکيل گردد .
ـ در محل اتصال صفحه سقف به ديوار بايد لايه عايق صفحات حذف و بتن ريزي انجام شود .
ـ براي تأمين يکپارچگي و عملکرد جعبه اي سازه صفحه اي بايد در محل اتصال صفحات ديواري به يکديگر و صفحات ديواري به سقف از ميلگرد دوخت استفاده گردد . تعداد و آرايش اين ميلگردها بايد بر اساس آناليز و يا آزمايشهاي انجام يافته محاسبه گردد .
● مسائل اجرايي –
کنترل کيفي
مطالب اين بخش شامل نگهداري صفحات ، ضرورتهاي اجرايي و کنترل کيفي مختص نظام صفحه اي مي باشد .
لازم به توضيح است که تمام دستورالعملهاي اجراي سازه هاي بتن آرمه در اين نوع سازه ها لازم الاجرا مي باشد .
حمل و نقل و نگهداري صفحات :
ـ صفحات بايد در محيط هاي دور از تابش مستقيم اشعه خورشيد و همچنين بارش باران و رطوبت با تغييرات حرارتي شديد نگهداري شوند .
ـ صفحات نبايد در معرض مواد آتش زا يا حرارت که باعث احتراق پلي استايرن گردد نگهداري شوند
ـ صفحات بايد دور از مواد و شرايط محيطي خورنده فولاد و حلال پلي استايرن نگهداري شوند .
ـ نگهداري صفحات روي يکديگر بايد به گونه اي باشد که جوش شبکه و مفتولها آسيب نبيند .
ـ از بارگذاري و راه رفتن روي صفحات که باعث آسيب به شبکه جوش شده و مفتولهاي قطري مي گردد بايد جلوگيري شود .
اجرا و کنترل کيفي نظام صفحات ساندويچي :
۱)
اجراي شالوده :
ـ آرماتورهاي انتظار شالوده ها بايد در هر دو طرف داخل شبکه بندي قرار گرفته و به سمت شبکه جوش شده متمايل باشند .
ـ براي تأمين پوشش داخلي آرماتورهاي انتظار در پشت مسير آنها بايد بوسيله روشهاي مناسب از جمله دستگاه دمنده حرارتي ( HEAT GUN ) ، لايه پلي استايرن در حدود ۱ سانتيمتر ذوب شود تا حداقل پوشش ۲
سانتيمتر تأمين گردد و پشت آرماتورها کاملاً با بتن پاشيدني پر شود .
ـ ميلگردهاي انتظار ديوارها بايد حتماً از نوع آجدار باشد .
ـ ميلگردها در شناژ قائم بايد تا کف شالوده ادامه پيدا کنند .
۲)
نصب صفحات ديوار و اتصالات :
ـ در محل اتصال دو صفحه عمود بر هم آرماتورهاي اتصال U
شکل بايد به صورتي روي هم قرار گيرند تا تشکيل خاموت بسته بدهند .
ـ ميلگردهاي اتصال L ، U
بايد ترجيحاً بين شبکه جوش شده و لايه عايق قرار گرفته و به شبکه جوش شده بچسبند .

ـ نحوه قرارگيري تار و پود شبکه اتصال ( مش تقويت ) دو صفحه بايد به گونه اي باشد که حداکثر ضخامت بتن پوششي براي ديوار بدست آيد .
ـ در محل اتصال صفحات ديواري يا شالوده بايد ۵
سانتيمتر از پلي استايرن حذف شده و جاي آن با بتن پر شود .
ـ در محل بازشوها ( درب و پنجره ) بايد پوشش ۲
سانتيمتر بتن اطراف ميلگردهاي تقويتي دورتادور بازشوها کاملاً رعايت شود .
ـ سيستم تأسيسات مکانيکي در سازه هاي صفحه اي ترجيحاً روکار باشد .
در صورت توکار بودن سيستم تأسيساتي ، لوله هاي آب بايد از جنس پلي مري مناسب باشد .
ـ بهتر است مسير عبور لوله هاي تأسيسات قبلاً توسط اسپري يا ماژيک بر روي پلي استايرن نشانه گذاري شود ، سپس توسط روشهاي مناسب ازجمله دمنده حرارتي مقداري از پلي استايرن در اين ناحيه ذوب شود و لوله از داخل شيار عبور کند و به هيچ وجه نبايد لوله هاي تأسيساتي باعث کاهش ضخامت بتن پاشيدني شود .
ـ در تمامي لوله هاي آب گرم در سيستم توکار بايد پلي استايرن اطراف لوله به فاصله حدود ۲
سانتيمتر برداشته شود بطوريکه لوله آب گرم باقشري از بتن دورتادور خود احاطه گردد .
ـ محل اتصال مهارهاي افقي و پانل بايستي حداقل سطح مقطع را اشغال کند تا ناحيه بدون بتــــن به کمترين مقـدار ممکن برسد . ( استفاده از مقطع دايره شکل توصيه مي شود.)
ـ بايد همزمان با کار نصب تأسيسات ، نقشه اجرايي از تأسيسات توکار تهيه شود تا در صورت بروز مشکلات احتمالي ، محل و مسير تأسيسات مشخص باشد تا در آينده تخريب اضافي صورت نگيرد .
۳)
نصب صفحات سقف و اتصالات :
ـ نصب صفحات سقف ترجيحاً پيش از بتن پاشي ديوارها اجرا شود .
ـ در قالب بندي سقف ها بايد فاصله ۲
سانتيمتري بين تخته قالب بندي و شبکه ميلگرد جوش شده رعايت شود و به هيچ عنوان نبايد قالب به شبکه ميلگرد جوش شده بچسبد .
ـ در وسط دهــانه تيــرها اجـراي خيز منفي به مقدار ۲۰۰/۱
طول دهانه توصيه مي شود .
ـ مجموعه داربست بايد استحکام کافي جهت تحمل بارهاي ثقلي سقف در حين اجراي بتن ريزي کليه سطوح و همچنين نيروهاي باد را داشته باشد .
۴)
بتن پاشي و بتن ريزي ديوارها و سقف ها :
ـ در عمليات بتن پاشي به هيچ عنوان نبايد به دليل نصب قرنيز ضخامت بتن پايين ديوار کم شود . استفاده از قرنيز چوبي و نصب آن بعد از اتمام نازک کاري توصيه مي شود .
ـ در ساختن بتن ، پيمانه کردن وزني مصالح ارجح است .
ـ ساخت بتن با توجه به طرح اختلاط الزاماً بايد توسط همزن هاي خودکار صورت گيرد و استفاده از روشهاي دستي منع شده است .
ـ مواد و مصالح برگشتي از عمليات بتن پاشي نبايد مجدداً استفاده شود .
ـ به علت ضخامت کم بتن در سازه هاي صفحه اي و تبادل حرارتي محيط با بتن ، مي بايست توجه ويژه اي به محافظت و عمل آوري بتن شود . عمل آوردن بايد بلافاصله بعد از پاشش آن آغاز شود .
ـ در صورتيکه بتن از دستگاه بتن ساز تهيه مي شود ، حداکثر بايد در طول مدت ۹۰ دقيقه مورد استفاده قرار گيرد ؛ اين زمان براي شرايط آب و هوايي گرم ( دماي بالاي ۲۵ درجه ) ، ۴۵ دقيقه است . براي بتن هاي خاص با مواد افزودني يا پوزولان ، زمان هاي فوق مطابق با نوع و ميزان آن مواد تعيين مي شود اما در هيچ حالت اين مدت ا ز ۱۲۰
دقيقه پس از اختلاط نبايد بيشتر شود .

ـ عمليات بتن پاشي در شرايط آب و هوايي زير متوقف مي شود :
الف ) وزش بادهاي شديد به نحويکه از اجراي مناسب بتن پاشي ممانعت کند يا باعث جدايي دانه ها و در نتيجه کاهش مقاومت شود ؛ طبعاً بتن پاشي در فضاي درون ساختمان بدون اشکال خواهد بود .
ب ) درجه حرارت محيط ، شرايط بند ۱-۲-۳-۲-۹
را ارضاء نکند .
ج ) باران باعث شسته شدن يا پوسته شدن سطح بتن پاشي تازه شود .
ـ در صورت امکان کل ضخامت ديوارها يک لايه پاشيده شود .
ـ در جاهايي که يک لايه بتن توسط لايه ديگري پوشانده مي شود ابتدا بايد اجازه داد لايه کمي سخت شده سپس تمامي مصالح شل ، ناهمواري و زيادي و مصالح بازگشتي که به سطح کار چسبيده است توسط جاروب خراشيدن يا وسايل ديگر برداشته شود ؛ سپس سطح مزبور با جريان سريع هوا –
آب که از نازل خارج مي شود تمييز شود . در نهايت سطح کار بايد بطور کامل توسط يک چکش نواخته شود تا مخلهاي سست که ناشي از حفره هاي تشکيل شده از مصالح بازگشتي يا عدم پيوستگي بتن پاشي هستند مشخص شده و حذف گردند .
ـ عدد اسلامپ کم باعث اتلاف بيش از حد مصالح شده و عدد اسلامپ بيشتر مي تواند باعث رواني مصالح روي سطح يا ريزش مصالح گردد ؛ لذا محدوده اسلامپ مطابق بند ۱-۲-۳-۲-۶
براي بتن پاشيدني مي بايد رعايت شود .
ـ به منظور توزيع يکنواخت بتن پاشيدني و کاهش اثر گلوله شدن ، نازل تقريباً عمود بر سطح ديوار تا حدود ۱۵
درجه قرار داده مي شود و بطور محوري به صورت يکنواخت با يک رشته از حرکتهاي بيضوي يا دايره اي شکل کوچک گردانده مي شود .
ـحرکت نازل بصورت جلو به عقب زاويه برخورد را عوض مي کند و باعث اتلاف مصالح مي شود .

 نازل هرگز نبايد بيش از ۴۵
درجه از سطح مورد نظر زاويه بگيرد . در صورتيکه نازل با زاويه خيلي بيش از عمود بر سطح قرار گيرد ، بتن پاشيدني چين مي خورد و ايجاد سطوح ناهموار و بافت موجي مي کند . اين کار علاوه بر ضايع کردن مصالح ، باعث تخلخل و غير يکنواختي بتن پاشيده شده نيز مي شود .
ـ بتن پاشي هرگز نبايد به کنج ختم شود .
ـ زاويه نازل نسبت به سطح ديوار بايد حدود ۹۰
درجه باشد در غير اينصورت مصالح بازگشتي افزايش و تراکم و مقاومت بتن تا حد محسوسي کاهش مي يابد . در داخل کنجها پاشش روي نيمساز انجام مي شود تا اتلاف مصالح و تخلخل به حداقل برسد .
ـ فاصله بهينه نازل تا سطح مورد پاشش بين ۵۰ تا ۸۰
سانتيمتر مي باشد . در صورتيکه فاصله از اين مقدار بيشتر شود باعث افزايش مصالح بازگشتي و کاهش مقاومت و تراکم خواهد شد . در صورتيکه فاصله از اين حدود کمتر شود باعث افزايش مصالح بازگشتي خواهد شد ولي کاهش تراکم و مقاومت را در پي نخواهد داشت . بايد توجه داشت که در اثر اين کاهش فاصله ، شخص بتن پاش در معرض اصابت ذرات بازگشتي مي باشد .
ـ به عنوان يک ارزيابي چشمي اگر بتن پاشيدني روي شبکه ميلگرد جوش شده بچسبد نشان دهنده دور بودن بيش از حد نازل و يا کم بودن سرعت آن است . جمع شدن تدريجي بتن در پشت شبکه نشان دهنده بتن پاشي صحيح مي باشد .
ـ بتن پاشي ديوار نبايد از بالا به پايين صورت پذيرد ، اين عمل تا حدود ۶۰ تا ۸۰
سانتيمتري از بالاي ديوار ادامه يافته . عمل بتن پاشي از کنج ديوار و سقف به سمت پايين انجام مي گيرد .
ـ يک لوله دمنده هوا در طول عمل پاشش بايستي مورد استفاده قرار گيرد تا از انباشتگي مصالح روي سطوح جلوگيري نمايد . در صورتيکه امکانات استفاده از اين سيستم وجود نداشته باشد بايد يک تخته چوبي يا يونوليت جلوتر از بتن پاشي حرکت کند تا مواد اضافي از بتن پاشي روي ديوار نچسبد .
ـ مهارت فرد بتن پاش در کيفيت و مقاومت و تخلخل و تراکم بتن پاشيدني بسيار موثر مي باشد ، لذا بايد قبل از شروع بتن پاشي به فرد پاشنده بتن آموزش لازم داده شود و سپس مورد آزمايش قرار گرفته و از نمونه هاي پاشيده شده توسط وي مغزه گيري و ديگر آزمايشات بعمل آيد تا نحوه پاشيدن وي اصلاح گردد .